سلامت 1- هنگام مطالعه پاي خود را حركت دهيد.
در طول مطالعه و نشستن در يك مكان براي مدت طولاني، پاي خود را هر چند وقت يكبار به سمت بالا و پايين تكان دهيد. اين كار موجب افزايش جريان خون شده و يادگيري و تمركز را افزايش مي‌دهد.
2- براي فكر كردن غذا بخوريد.
خوردن صبحانه بسيار ضروري است زيرا پروتئين مغز را تامين مي‌كند. كمبود پروتئين براي مغز باعث سردرد مي‌شود.
3- ناهار سبكي بخوريد.
ناهار سنگين باعث خواب آلودگي مي‌شود اگر بعد از ناهار فرصت خوابيدن نداريد، سعي كنيد ناهار سبكي انتخاب كنيد.
4- از مواد غذایی تقويت کننده حافظه استفاده كنيد.
تعادل 5- از اضطراب و افسردگي به دور باشيد.
استرس و ناراحتي باعث كاهش يادآوري اطلاعات مي‌شود و از اين رو كاهش قدرت يادگيري مي‌شود. گاهي اتاق روشن‌تر و خوردن غذاهاي طبيعي بيشتر باعث افزايش شادابي و آرامش مي‌شود.
6- براي ارائه‌ي ايده‌ي جديد بخوابيد!
7- بين مطالعه استراحت كنيد.
تغيير وضعيت روحي و جسمي باعث مشخص شدن استرس‌هايي مي‌شود كه در حال مطالعه بر ما حكمفرما شده‌اند و ما از آنها بي‌خبريم. مطالعه همراه با استراحت‌هاي هرچند كوتاه بسيار مفيدتر از مطالعه‌ي طولاني بي‌وقفه است. براي اين منظور، به ازاي هر 90 دقيقه مطالعه، 20 دقيقه استراحت داشته باشيد.
8- حين مطالعه در فواصلي پياده‌روي هم داشته باشيد.
پياده‌روي و قدم زدن هر چند كوتاه باعث تغيير تمركز ذهن شده و به ذهن مجال بازآوري مطالب و خلاقيت را مي‌دهد.
9- موضوع مورد تمركز خود را تغيير دهيد.
گاهي كه فرصت كافي براي استراحت و تجديد قوا نداريد، مي‌توانيد نقطه‌ي تمركز خود را از يك موضوع خاص به موضوعي كه با آن آشناتر هستيد تغيير دهيد.
تمركز و خط فكري 10- موضوع مورد تمركز خود را تغيير دهيد .
3 راه مختلف براي يادگيري وجود دارد: ديداري، شنيداري و حركتي. اگر در يكي از آنها موفق نيستيد، ديگر راه‌ها را امتحان كنيد.
11- پياده‌روي همراه با مديتيشن.
پياده‌روي كه در قسمت قبل توضيح داده شد، اگر همراه با مديتيشن باشد بسيار مفيد است.
12- تمركز كنيد و خودتان را در مطالعه غرق كنيد.
حين مطالعه، از تماشاي تلويزيون و نگراني در مورد كارهاي ديگر پرهيز كنيد. نگراني مانع دريافت اطلاعات و ايده‌ها مي‌شود.
13- اگر علاقه‌اي به انجام مديتيشن نداريد، چراغ‌ها رو خاموش كرده و وسط اتاق تاريك خود بنشينيد.
اين كار به تمركز شما مي‌افزايد.
14- دوش بگيريد. دوش و حمام كردن به يادگيري كمك مي‌كند.
اين كارها ذهن شما رو براي دريافت ايده‌هاي هوشمندانه آماده‌تر مي‌كند.
15- به موسيقي گوش دهيد.
اگر مطلبي را حين گوش كردن به قطعه‌اي از موسيقي خاص ياد بگيريد، بعدها، گوش‌كردن و يا مروركردن ذهني آن قطعه به يادآوري مطلب كمك شاياني مي‌كند.
16- تندخواني كنيد.
خيلي‌ها عقيده دارند كه تندخواني باعث از قلم افتادن مطالب مهم شود. واقعيت اين است كه تندخواني باعث فيلتر شدن مطالب بي ربط و فرعي شده و به درك ايده‌هاي اصلي نوشتار كمك مي‌كند. كندخواني فقط براي مطالب جديد و تخصصي پيشنهاد مي‌شود.
17- از علامت‌ها و نمادها براي حفظ‌كردن مطالب استفاده كنيد.
ترفندهاي زيادي براي به خاطر سپردن اطلاعات حفظي وجود دارد. علامت‌هاي اختصاري و شكل‌هاي نمادين نمونه‌هايي از اين ترفند‌ها هستند.
تكنيكهاي ديداري 18- تصويري از مطلب مورد مطالعه داشته باشيد.
هر تصوير مي‌تواند بيان‌كننده‌ي مطالبي است. طرحي از چيزي كه مي‌خواهيد ياد بگيريد، داشته باشيد. اين كار موجب داشتن هدفي مشخص در ذهن شما شده كه خود باعث حركت به سمت آن هدف مي‌گردد.
19- از درخت حافظه استفاده كنيد.
استفاده از درخت حافظه هم به خلاصه كردن و هم به درك ارتباط دروني مطالب كمك مي‌كند.
20- از سمبل و نمادها استفاده كنيد.
استفاده از سمبل و نمادها باعث خلاصه‌برداري سريعتر و يادگيري موثرتر مي‌شود.
21- از نقشه‌ي اطلاعاتي بهره ببريد.
وقتي اطلاعات داراي طرح دروني (Information Design) است، از آن استفاده كنيد طوري كه اطلاعات را به وضوح بيان كند. نقشه‌ي اطلاعاتي هنر و دانش آماده كردن اطلاعات است طوري كه بيشترين بازدهي و كاربرد را داشته باشد.
22- از روش‌هاي يادگيري ديداري استفاده كنيد.
23- مراحل يادگيري يك موضوع را مشخص كنيد. فراگيري يك مطلب نياز به دريافت اطلاعات با ترتيبي مشخص دارد. سازمان‌دهي تفكر بر روي آن چيزي كه بايد انجام شود روشي موثر براي آمادگي يادگيري مطالب جديد يا پاسخگويي به سؤالات است.
تكنيكهاي گفتاري- شنيداري 24- از روش‌هاي ايجاد انگيزه استفاده كنيد.
از بازي‌ها و كلمه‌هاي بي‌معني موزون استفاده كنيد. اين امر باعث انعطاف فضاي يادگيري و يادگيري بيشتر مي‌شود .
25- با گوش كردن به نظرات ديگران در درون گروه مطالعه به دنبال فكر بكر باشيد.
26- در خواب به فايل صوتي گوش كنيد.
قسمتي از مطلبي كه مي‌خواهيد فرا گيريد را ضبط و هنگام خواب زير متكاي خود قرار داده و به آن گوش دهيد. اين روش براي يادگيري زبان خيلي موثر است .
27- بخنديد.
خنده باعث آرامش مي‌شود و تن آرام مطالب را بهتر فرامي‌گيرد.
تكنيكهاي حركتي 28- نوشتن از تايپ كردن مفيدتر است!
نوشتن با قلم باعث تحريك ايده‌هاي جديد مي‌شود. گرفتن و حركت دادن قلم نقاط حساسي از دست را ماساژ داده و موجب ايده‌هاي جديد مي‌شود.
29- هميشه يك دفتر يادداشت همراه داشته باشيد.
بعضي ايده‌ها و پاسخ‌ها - كه گاهي بسيار ارزشمند هستند- در مواقعي به ذهن مي‌آيند كه مشغول مطالعه نيستيم. تا حد امكان بايد آنها را ثبت كرد زيرا معمولا فقط يكبار به سراغ ما مي‌آيند.
30- مجله‌ي شخصي براي خود درست كنيد.
فرق مجله با دفتر يادداشت اين است كه شما مي‌توانيد با كمك ذهن خلاق خود، نقاشي، تصاوير، جداول و درخت حافظه را به مجله اضافه كنيد كه كمكي است در جهت به خاطر سپردن بهتر اطلاعات.
31- از برچسب‌هاي رنگي براي طبقه‌بندي دفتر يادداشت و مجله‌ي خود استفاده كنيد.
استفاده از برچسب رنگي رجوع به مطالب را آسان‌تر مي‌كند.
32- از يادداشت‌هاي پاياني استفاده كنيد.
بعد از پاراگراف‌هاي كتاب، نظر شخصي خود را درج كنيد.
تكنيك‌هايي براي انگيزه پيدا كردن 33- به خود نمره بدهيد.
اگر شما ذهنتان را روي نتيجه‌‌ي مورد نظر متمركز كنيد ايده‌هاي بهتر را شناسايي خواهيد كرد. يكي از معمول‌ترين و قابل دسترس‌ترين انگيزه‌ها گرفتن نمره‌ي بهتر است.
34- انگيزه‌ي خودتان را مشخص كنيد.
اگر ندانيد به چه علت مي‌خواهيد چيزي بياموزيد، حواس پرتي به سراغتان خواهد آمد.
35- هدفتان را مشخص كنيد.
طبق گفته‌ا‌ي معروف: ذهن، هر آنچه را كه درك كند مي‌تواند به دست آورد. به هر چه فكر مي‌كنيد لازم است خود را مجهز كنيد.
36- مثبت انديش باشيد.
بعد از مشخص كردن اهداف خود بايد اميدوار باشيد كه توانايي لازم را داريد به آنچه مي‌خواهيد دست يابيد.
37- برنامه‌ريزي كنيد .
يادگيري فقط يك جنبه از كارهاي روزمره زندگي است. بايد ساعاتي كه امكان يادگيري وجود ندارد را شناسايي كرده تا بتوانيد كارهاي ديگر را در آن زمان‌ها انجام داد.
38- هر مهارتي را مي‌توان ياد گرفت.
به استثناي بعضي محدوديت‌هاي جسمي هر مهارتي را كه افراد خبره آموخته‌اند شما هم مي‌توانيد ياد بگيريد؛ فقط شايد وقت و انرژي بيشتري بايد صرف كنيد.
39- خود را براي آموختن آماده كنيد.
براي يادگيري فقط مثبت انديشي كافي نيست. در زندگي امروزه با وجود موضوعات مختف، هنگام يادگيري مي‌بايست بقيه‌ي موضوعات را فراموش كرد و الا يادگيري تبديل به تجربه‌اي كسل كننده مي‌شود.
40- مواظب وقت مطالعه‌ي خود باشيد.
اگر شما دوستاني داريد كه ممكن است خواسته يا نا خواسته شما را از پرداختن به مطالعه يا يادگيري باز دارند با به‌كار بردن ترفند و سياست (البته به طوري كه از شما نرنجند) پيشنهاد آنها را مثلا براي رفتن به سينما رد كنيد.
41- خود را محدود كنيد.
گاهي آزادي و راحتي زياد باعث هرج و مرج مي‌شود. براي يادگيري بهتر مطالب، فرجه‌ي زماني مشخص كنيد. داشتن چارچوب براي انجام كارها باعث نتيجه‌گيري بهتر و سريعتر مي‌شود.
تكنيكهاي تكميلي 42- تا آنجا كه مي‌توانيد مطالعه كنيد.
43- زبان خارجي بياموزيد.
يادگيري زبان‌هاي بيشتر ما را با افق‌هاي بيشتري آشنا كرده و بيان بعضي مفاهيم را براي ما آسان‌تر مي‌كند. همچنين گاهي درك كامل يك مطلب فقط در زبان اصلي ميسر است.
44- ياد بگيريد كه چگونه ياد بگيريد.
روش‌هاي مختلف يادگيري را امتحان كنيد تا به آنچه مطلوب شماست برسيد (در مطالب بعدي به معرفي و شرح اين روش‌ها خواهيم پرداخت).
45- بهتر است مشخص شود كه چه چيزهايي را مي‌دانيد و چه چيزهايي را نمي‌دانيد.
در مورد يك موضوع ابتدا مشخص كنيد چه اطلاعاتي از قبل داريد؛ بعد مشخص كنيد چه مطالبي را نمي‌دانيد و مي‌خواهيد بدانيد.
46- از ضمير ناخودآگاه خود هم كار بكشيد!
آيا مي‌دانيد مي‌توان دو مطلب را هم زمان فرا گرفت!؟ ذهن بطور غير ارادي مي‌تواند درگير يادگيري باشد. مثلا اگر قرار است مطالبي در مورد دو موضوع بنويسيم مي‌توانيم يك موضوع را در ذهن داشته باشيم و به سراغ موضوع دوم برويم. مادامي كه مشغول نوشتن موضوع دوم هستيم، ذهن ما موضوع اول را پردازش مي‌كند.
47- كلي فكر كنيد.
يكي از روش‌هاي خوب يادگيري اين است كه مطالب را به طور كلي بياموزيم.
48- مطالب را تكرار كنيد.
براي درك كامل مطالب پيچيده بايد آنها را مرور كرد. همچنين مرور دوباره‌ي مطالب به ما ديد عميق‌تري در مورد مطلب مي‌دهد. تكرار مفاهيم و تئوري‌ها با به‌كارگيري مثال‌هاي مختلف، سرعت يادگيري آنها را چند برابر مي‌كند.
49- از روش يادگيري كوانتومي استفاده كنيد
«روش يادگيري كوانتومي» (Quantum Learning Model) (QL) روشي است كه بر اساس به كارگيري و مرتبط كردن دانسته‌ها در زندگي روزمره‌ي دانش‌آموزان شكل گرفته است.
50- از ابزارهاي لازم براي يادگيري استفاده كنيد (كامپيوتر، ويديو و ...).
51- از «روش فكركردن انتقادي» (Critical Thinking) استفاده كنيد.
«روش فكركردن انتقادي» شامل دريافت اطلاعات، ارزيابي آن و نتيجه‌گيري منطقي بر اساس آنها مي‌باشد.
تكنيك‌هايي براي معلمين و والدين 52- از دانش‌آموزان سؤال بپرسيد و آنها را در بحث وارد كنيد.
53- از هرم اطلاعات استفاده كنيد. يادگيري داراي لايه‌هايي است و مي‌بايست مفاهيم پيشرفته‌تر بعد از فراگيري مفاهيم پايه صورت گيرد.
54- در كنار لذت بردن از بازي‌هاي كامپيوتري روش حل مسآله و بسياري از مفاهيم ديگر را بهتر مي‌توان آموخت.
55- از قانون 80 به 20 پيروي كنيد.
طبق قانون 80 به 20، يادگيري 20 درصد از مفاهيم نياز به صرف 80 درصد وقت و انرژي‌اي دارد كه براي مفاهيم ديگر اختصاص مي‌دهيم؛ لذا بايد هنگام برنامه‌ريزي به اين نكته توجه داشت.
56- براي مفاهيم قصه‌بافي كنيد!
مثلا اتم را منطقه‌اي گانگستري در نظر بگيريد كه در آن پروتون و نوترون همسايه‌ي همديگر بوده، با هم رقيب‌اند و لذا هرگز در محدوده‌ي هم وارد نمي‌شوند.
57- فراتر از برنامه‌ي درسي مدرسه و دانشگاه برويد.
با ابزارهاي يادگيري كه امروزه موجود است حتي يك فرد 60 ساله هم مي‌تواند رياضي را در حد دانشگاه فرا بگيرد. لذا هر مطلبي را كه لازم مي‌دانيد يا علاقه داريد، بياموزيد.
58- از دانسته‌هاي خود عملا استفاده كنيد.
مثلا در آموزش رياضي بهتر است دانش‌آموزان مفاهيم چهارگانه‌ي رياضي را براي اندازه‌گيري مواد لازم براي پخت كيك به كار ببرند.
تكنيك‌هايي براي دانشجویان 59- هميشه درگير يادگيري باشيد.
اگر فكر مي‌كنيد از معلم‌تان بيشتر مي‌دانيد و مطالب كلاس براي‌اتان كسالت‌آور است با معلم‌تان وارد بحث شويد و از دانسته‌هاي خود براي پيروز شدن در بحث استفاده كنيد.
60- خودتان بياموزيد.
در بسياري از موارد، معلمان همه‌ي مطالب را در بحث خود مطرح نمي‌كنند. شما بايد بسياري از مطالب را خود فرابگيريد؛ پس منتظر نباشيد همه‌ي مطالب به شما آموخته شود.
61- اگر به تنهايي نمي‌توانيد ياد بگيريد با دوستان‌تان مطالعه كنيد.
62- به ديگران درس بدهيد.
بهترين روش يادگيري اين است كه مطلبي را به ديگران آموزش دهيد. اين شما را مجبور به يادگيري كامل آن مطلب مي‌كند
63- محك زدن آنچه كه يادگرفته‌ايد يادگيري شما را تضمين مي‌كند.
استفاده از فلش‌كارت يكي از بهترين روش‌ها براي محك زدن آن‌چيزي است كه يادگرفته‌ايد.
64- در ابتدا مفاهيم اساسي را ياد بگيريد.
يادگيري مطلب جديد بايد شبيه يادگيري زبان توسط يك كودك باشد كه به گرامر و املاي كلمه‌ها توجهي نمي‌كند.
منبع:
مشاور ارشد 
